20 – procentowa stawka sankcyjna VAT niezgodna z unijną zasadą proporcjonalności w świetle wyroku TSUE #TaxAction

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał) w wyroku z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. C-935/19 rozstrzygnął na skutek przedstawionego pytania prejudycjalnego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (dalej: WSA) , że polskie przepisy ustawy o VAT dotyczące zasad wymierzania sankcyjnej stawki podatku są niezgodne z unijną zasadą proporcjonalności.

Przedmiotem rozważań TSUE były regulacje dotyczące 20% dodatkowego (sankcyjnego) zobowiązania, nakładanego w sytuacji, gdy podatnik skorygował deklarację VAT już po kontroli (podatkowej lub celno-skarbowej).

Omawiany wyrok dotyczył spółki, która niewłaściwie zakwalifikowała transakcję nabycia nieruchomości jako podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W wyniku przeprowadzonej kontroli organ podatkowy stwierdził, że transakcja jednak była w całości zwolniona z VAT, co za tym idzie spółka nie miała prawa do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej transakcję nabycia nieruchomości.

Wobec tego spółka złożyła korektę deklaracji VAT, wykazując niższą kwotę nadwyżki do zwrotu, pomimo tego jednak została obciążona dodatkową sankcją stawką zobowiązania w wysokości 20%. Spółka nie zgodziła się
z działaniem organów podatkowych i końcowo zaskarżyła decyzje organu podatkowego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu.

W ocenie Trybunału przepisy muszą dawać odpowiednią możliwość organom skarbowym na zindywidualizowanie nałożonej sankcji. TSUE wskazał jednoznacznie, iż: „(…) sposób ustalania omawianej sankcji, stosowany automatycznie, nie daje organom podatkowym możliwości zindywidualizowania nałożonej sankcji w celu zapewnienia, by nie wykraczała ona poza to, co jest niezbędne do realizacji celów polegających na zapewnieniu prawidłowego poboru podatku i zapobieganiu oszustwom podatkowym”.

Co to oznacza dla podatników?

W pierwszej kolejności to oznacza, iż:

1. Podatnicy winni dokonać przeglądu swoich spraw podatkowych i przeanalizowania czy nie zostali takim dodatkowym (sankcyjnym) zobowiązaniem obciążeni w ostatnich latach.
2. Podatnicy mają możliwość odzyskania kwot sankcji zapłaconych na skutek błędnego zakwalifikowania transakcji na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.
3. Na tezy wyroku TSUE mogą powoływać się podatnicy ukarani nie tylko 20% dodatkowym (sankcyjnym) zobowiązaniem, lecz także innymi.

Omawiany wyrok Trybunał jest istotny, gdyż jeśli będzie możliwe wykazanie, że dodatkowe zobowiązanie zostało nałożone bez uwzględnienia szczególnych okoliczności w sprawie
np. łagodzących to będzie to uzasadniło wznowienie postępowania w przedmiotowym zakresie.

Wyrok jak dotąd nie został jeszcze opublikowany w Dzienniku Urzędowym UE. Od dnia publikacji wyroku w ciągu 30 dni podatnik może złożyć wniosek o wznowienie postępowania zakończonego decyzją ostateczną, w której to nałożono na podatnika dodatkowe (sankcyjne) zobowiązanie.