Cypr feniksem optymalizacji podatkowej?

Cypr. Niegdyś niekwestionowana gwiazda międzynarodowej optymalizacji podatkowej, bez odrobiny przesady zwany rajem podatkowym w Unii Europejskiej. Wybierany przez oligarchów, dostępny dla drobnych przedsiębiorców.

Złote era cypryjskiej optymalizacji podatkowej przeminęła, jednak gdy w 2011 kryzys gospodarczy w Grecji negatywnie odbił się na finansach publicznych i stabilności systemu bankowego Cypru. Kryzys budżetowy i presja międzynarodowa wymusiły na władzach cypryjskich podniesienie stawek podatkowych nie tylko w zakresie CIT, lecz również, a może przede wszystkim, w zakresie Specjalnej Kontrybucji na Rzecz Obronności (Special Contribution for the Defence – „SDC”). Powyższe zmiany w prawie wewnętrznym Cypru zbiegły się z wejściem w życie z początkiem 2013 r. znowelizowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Cyprem, które skutkowały m.in. likwidacją klauzuli tzw. fikcyjnego zaliczenia podatku
(tax sparing credit) oraz podstawy prawnej do optymalizacji wynagrodzenia polskiego dyrektora cypryjskiej spółki. Cypryjskiej jurysdykcji podatkowej, w której obowiązuje 12,5% stawka CIT, z pewnością nie przysporzyło popularności wśród polskich podatników również wprowadzenie w Polsce regulacji CFC.

W roku 2015 Cypryjczycy postanowili jednak odzyskać zaufanie zagranicznych inwestorów oraz wzmocnić swoją pozycję na rynku międzynarodowej optymalizacji podatkowej. Cypryjska legislatywa musiała jednak uwzględniać dynamicznie postępujące zmiany w międzynarodowym otoczeniu prawnym, w szczególności wdrażany w ramach OECD program BEPS (Base Erosion Profit Shifting) oraz zbieżne co do celów działania Unii Europejskiej.

Wakacyjna, podatkowa ofensywa legislacyjna na Cyprze owocowała pakietem zmian, który oprócz implementacji prawa unijnego wprowadził m.in. zwolnienie z opodatkowania przychodów od różnic kursowych, zwolnienie z SDC osób fizycznych, które nie mają na Cyprze domicylu, doprecyzowanie zasad zwolnienia z opodatkowania osób podejmujących pracę na Cyprze, objęcie spółek z innych państw członkowski UE reżimem przejmowania strat podatkowych w grupie kapitałowej. Ponadto, pod koniec zeszłego roku została wprowadzona do cypryjskiego kodeksu handlowego oczekiwana nowa forma transparentnych podatkowo spółek osobowych, mogących emitować „akcje” (Partnerships Limited by Shares).

Jedną z ciekawszych zmian, które w ramach ww. nowelizacji prawa podatkowego zostały wprowadzone na Cyprze w minionym roku, jest instytucji odliczania fikcyjnych odsetek (Notional Interest Deduction – „NID”). Rozwiązanie stosowane już m.in. w Belgii i Włoszech, a planowane w Luksemburgu i Szwajcarii, w uproszczeniu polega na możliwości potrącenia od podstawy opodatkowania spółki fikcyjnych odsetek, których wysokość jest uzależniona od wysokości wniesionego do tej spółki kapitału. Celem tego rozwiązania jest zrównanie pod względem atrakcyjności podatkowej finansowania kapitałem z finansowaniem dłużnym. W sytuacji modelowej, zastosowanie mechanizmu NID w grupie spółek przykładowo może prowadzić do zaliczenia odsetek do kosztów podatkowych w państwie rezydencji pożyczkobiorcy oraz efektywny brak opodatkowania tych odsetek w państwie pożyczkodawcy.

Rozwiązanie cypryjskie polega na obniżeniu podstawy opodatkowania cypryjskiej spółki o wartość stanowiącą iloczyn wartości „nowego kapitału”, który został wpłacony, w formie pieniężnej lub niepieniężnej, na kapitał zakładowy lub zapasowy tej spółki oraz „referencyjnej stopy procentowej”. Stopa ta została określona w wysokości oprocentowania 10-letnich obligacji skarbowych kraju, w którym zainwestowano nowy kapitał, powiększonej o 3%, przy czym nie może być ona niższa od oprocentowania 10-letnich obligacji wydanych przez cypryjski skarb państwa, powiększonego o 3% (w 2015 r. wysokość NID nie mogła być niższa niż 8,04%). Dodatkowo należy zaznaczyć, że obniżenie podstawy opodatkowania cypryjskiej spółki z tytułu NID nie może przekroczyć 80% jej przychodów, co może oznaczać efektywne opodatkowanie na Cyprze dochodów z zagranicznych inwestycji na efektywnym poziomie 2,5%. Przy odpowiedniej strukturyzacji uwzględniającej określone ryzyka podatkowe, powyższy schemat może przynieść polskim przedsiębiorcom znaczne korzyści podatkowe.

Podsumowując, w obecnych uwarunkowaniach międzynarodowych nie może być mowy o powrocie do atrakcyjności podatkowej Cypru sprzed kilku lat. Niemniej jednak, zmiany dokonane w tej jurysdykcji w ostatnim czasie w zakresie prawa podatkowego są niewątpliwie godne uwagi nie tylko ze względu na potencjalne korzyści podatkowe, lecz również
na ich bezpieczeństwo, wynikające m.in. z komplementarności tych regulacji z międzynarodowymi inicjatywami mającymi na celu likwidację zjawiska omijania opodatkowania przy pomocy agresywnego planowania.