Forma uchwały wspólników w sprawie zbycia udziałów

Zasadą wynikającą z ogólnych reguł prawa cywilnego jest swoboda wspólnika w rozporządzaniu przysługującymi mu udziałami w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednakże, umowa spółki może uzależnić zbycie udziału lub jego części od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć. Nie należą do rzadkości zapisy w umowie spółki, które uzależnią zbycie udziałów od zgody wspólników wyrażonej w formie uchwały. W praktyce trudności nastręcza wybór formy prawnej, w jakiej powinna być podjęta uchwała wspólników w sprawie wyrażenia zgody na zbycie udziałów.

Obowiązujące przepisy nie wskazują, w jakiej formie oraz w jakim trybie powinna być podjęta uchwała wspólników w sprawie wyrażenia zgody na zbycie udziałów. Przepisy Kodeksu spółek handlowych stanowią jedynie, że jeżeli zbycie udziałów uzależnione zostało od zgody spółki, zgody tej udziela zarząd w formie pisemnej. Brak jest jednak podstaw, by zasadę tę rozciągać na zgodę wspólników wyrażoną w formie uchwały. Powstaje zatem wątpliwość czy do uchwały wspólników w sprawie wyrażenia zgody na zbycie udziałów stosuje się zasadę wynikającą z art. 63 § 2 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą jeżeli do ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę osoby trzeciej powinno być złożone w tej samej formie.

Wobec powyższego powstaje pytanie czy wobec faktu, że zbycie udziałów w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pod rygorem nieważności powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, uchwała wspólników wyrażająca zgodą na tę transakcję dla swojej ważności wymaga takiej samej formy?

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że skoro zbycie udziałów dla swojej ważności wymaga formy pisemnej z podpisanie notarialnie poświadczonymi, to także uchwała wspólników w sprawie zgody na to zbycie powinna być udzielona w identycznej formie. Z drugiej jednak strony przepisy Kodeksu spółek handlowych wprowadzają ogólną zasadę, że uchwały wspólników powinny zostać zaprotokołowane w pisemnym protokole, a ilekroć dla podjęcia uchwały wymagana jest forma szczególna, inna niż forma pisemna, jest to wprost wskazane w ustawie (tak jak ma to miejsce na przykład w odniesieniu do uchwały w sprawie zmiany umowy spółki).

Powyższe wątpliwości rozwiał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 sierpnia 2013 r. o sygn. akt I CSK 713/12, w którym uznał, że jeśli zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością uzależnione jest od zgody zgromadzenia wspólników tej spółki, to przepisy Kodeksu spółek handlowych dotyczące zasad, sposobu i formy podejmowania decyzji przez organy spółki wyłączają zastosowanie wskazanej wyżej zasady wynikającej z art. 63 § 2 Kodeksu cywilnego. Oznacza, że uchwała wspólników w sprawie wyrażenia zgody na zbycie udziałów nie musi mieć formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym i może zostać podjęta z zwykłej formie pisemnej.