Fundacje zagraniczne: Fundacja w Liechtenstein

Fundacje rodzinne w Lichtenstein są regulowane ustawą z dnia 20 stycznia 1926 roku Prawo Osób i Spółek („Personen und Gesellschaftsrecht”), która po znaczących zmianach w 2008 roku, poświęca tym podmiotom
artykuł – 552, w §§ 1-41.

Fundacja w Księstwie Liechtenstein („Stiftung” dalej zwana „Fundacja”),
może działać jako podmiot realizujący cele prywatne, publiczne lub mieszane.
W tym ostatnim przypadku poza partykularnymi celami ochrony majątku danej rodziny, Fundacja może realizować również cele „społecznie użyteczne”.

Fundacja jest samodzielnym prawnie i gospodarczo funduszem celowym, który powstaje jako osoba prawna poprzez jednostronne oświadczenie woli fundatora. Majątek przekazany Fundacji jest więc chroniony przed ryzykiem windykacji ze strony wierzycieli osobistych beneficjentów i fundatora.

Fundację tworzy się na podstawie deklaracji Fundacji („Stiftungserklärung”). Musi mieć formę pisemną, a podpisy założycieli muszą być poświadczone. Fundację można również powołać na mocy rozporządzenia testamentowego lub umowy spadkowej zgodnie z obowiązującymi wymogami formalnymi.

Za uczestników fundacji uznaje się założyciela, beneficjentów oraz członków organów fundacji. Założycielami Fundacji może być jedna lub więcej osób fizycznych bądź prawnych. Fundacja powołana na mocy rozporządzenia testamentowego może mieć tylko jednego fundatora. Jeżeli fundacja ma kilku fundatorów, prawa przysługujące fundatorowi mogą być wykonywane tylko wspólnie przez wszystkich fundatorów, chyba że deklaracja Fundacji stanowi inaczej.

Wniesienie aktywów do Fundacji  – zazwyczaj w formie darowizny, nie podlega opodatkowaniu. Minimalny kapitał przy założeniu Fundacji w Lichtenstein wynosi 30.000 EUR lub USD lub CHF. Fundacje wnoszą także opłatę inkorporacyjną w wysokości 2% kapitału.

Konkretną podgrupą Fundacji są tzw. fundacje prywatne (fundacje interesu prywatnego) – takie, które zgodnie z deklaracją Fundacji mają służyć całkowicie lub w przeważającej mierze prywatnym interesom.

Wśród fundacji prywatnych wyróżniamy:

• Fundacje czysto rodzinne – fundacje, których majątek służy wyłącznie do pokrywania kosztów rodziny/rodzin, związanych z wychowaniem, edukacją, opieki zdrowotnej, wyposażeniem lub wsparciem członków rodzin. Mogą także wspierać inne,  podobne interesy rodzinne; mogą być także właścicielem rodzinnych nieruchomości/dzieł sztuki/innych aktywów w celu ich wielopokoleniowego zabezpieczenia
• Mieszane fundacje rodzinne – są to fundacje, które głównie realizują cel fundacji czysto rodzinnej, ale także służą celom charytatywnym lub innym celom prywatnym.

Fundacja typu Discretionary Irrevocable Foundation

Najpopularniejszą Fundacją rodzinną w Liechtenstein jest fundacja typu ”Discretionary Irrevocable Foundation”. To osoba prawna, której celem jest zarządzanie majątkiem przekazanym przez daną osobę fizyczną, w sposób przez nią określony i dysponowanie tym majątkiem, zgodnie z wolą założyciela fundacji.

Fundacja zachowuje poufność co do tożsamości sukcesorów. Administracja publiczna Liechtensteinu przetwarza wyłącznie dane zawarte w statucie fundacji rodzinnej i podstawowych dokumentach założycielskich. Członkowie organów fundacji w Liechtenstein są zobowiązani do zachowania pełnej tajemnicy, zarówno w okresie jej istnienia jak i po jej likwidacji, a złamanie tej zasady grozi znacznymi sankcjami karnymi oraz finansowymi.

Fundacja nie posiada organów typowych dla spółek kapitałowych, takich jak zgromadzenie wspólników, dzięki czemu Fundacja nie rozróżnia pojęcia właściciela faktycznego. Decyzje w przedmiocie dystrybucji środków podejmuje odrębnie powołany do tego organ reprezentacyjno-zarządczy – rada Fundacji („Board of Trustees”). Wymagane jest, aby co najmniej jeden z członków Rady Fundacji, miał siedzibę lub miejsce zamieszkania w kraju rejestracji Fundacji. Jest zobligowany do posiadania odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia, potrzebnych do wykonywania takiej funkcji. Powinny być one potwierdzone wpisem na listę podmiotów wykwalifikowanych, zgodnie z ustawą Prawo Osób i Spółek Liechtensteinu („Personen – und Gesellschaftsrecht”). Bieżące sprawy Fundacji prowadzi Radca Fundacji, będący odpowiednikiem Zarządu. Istnieje możliwość powołania Protektora lub Rady Protektorów jako organu kontrolnego, który może powołać audytora Fundacji.

Uprawnienia fundatora dotyczą: zdefiniowania grupy sukcesorów Fundacji, zarekomendowania składu osobowego Rady Fundacji, przedstawienia propozycji zasad dystrybuowania majątku Fundacji, przedstawiania propozycji zapisów w statucie Fundacji, przedstawienia kandydatury na stanowisko Protektora Fundacji, wykonującego uprawniania kontrolne w stosunku do czynności Rady Fundacji.

Beneficjentem Fundacji może zostać zarówno fundator, jak i członkowie Rady Fundacji, protektor, czy też jakakolwiek inna osoba trzecia bez żadnych ograniczeń, nie ma także żadnych ograniczeń co do liczby beneficjentów. Beneficjentem może być osoba fizyczna lub prawna, która odpłatnie lub nieodpłatnie, faktycznie, bezwarunkowo lub pod pewnymi warunkami, w dowolnym momencie trwania prawnego istnienia Fundacji czerpie lub może czerpać korzyść gospodarczą ze zgromadzonego przez nią majątku. Beneficjent w zakresie swoich uprawnień ma prawo wglądu do Aktu założycielskiego, Aktu uzupełniającego oraz Regulaminu Fundacji. Fundacja w żadnym stopniu nie odpowiada swoim majątkiem za prywatne długi, ani inne zobowiązania beneficjentów.

Fundacja wykorzystywana jest w szczególności do zabezpieczenia majątku rodzinnego i jego przekazywania w wymiarze wielopokoleniowym, wykluczając tym samym obawy fundatora o przyszły los firmy rodzinnej, zgromadzonych aktywów czy też decyzje spadkobierców. Fundacja prywatna może także stanowić sprawdzony wehikuł korporacyjny, skupiając w ramach swojego majątku różnego rodzaju tytuły uczestnictwa w spółkach oraz innych podmiotach i w związku z tym być wykorzystywana jako podmiot holdingowy.

Celem istnienia Fundacji jest zarządzanie i dysponowanie przekazanym jej majątkiem, przy czym nie istnieje żaden katalog zamknięty aktywów, które Fundacja może posiadać.

Fundacja co do zasady nie prowadzi żadnej bieżącej działalności gospodarczej, oprócz takiej, jaka wymagana jest w celu stałego zarządu i zachowania majątku Fundacji. Jednakże Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, gdy służy ona bezpośrednio realizacji jej celu charytatywnego lub jest dozwolona na podstawie szczególnej podstawy prawnej. Fundacje prowadzące działalność gospodarczą podlegają ogólnym przepisom o rachunkowości i opodatkowaniu podatkiem dochodowym według standardowej stawki 12,5%. Jednak Fundacje,
które nie prowadzą bieżącej działalności gospodarczej, mogą ubiegać się o uzyskanie statusu tzw. „Private Wealth Structure Entity” (PVS) i z tego tytułu mogą korzystać z preferencyjnych warunków opodatkowania. Wówczas Fundacja, bez względu na wartość posianych aktywów, zobowiązana jest do uiszczenia minimalnej, stałej kwoty podatku w wysokości CHF 1.800 rocznie.

W przypadku, gdy fundacja w danym okresie rozliczeniowym odnotuje stratę podatkową, istnieje możliwość przenoszenia straty na kolejne okresy rozliczeniowe bez limitu czasowego.

Zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym podlegają dochody Fundacji uzyskiwane z następujących tytułów: 

• dywidendy wypłacane z tytułu udziału w krajowych lub zagranicznych osobach prawnych,
• zyski kapitałowe ze sprzedaży lub likwidacji udziałów w krajowych lub zagranicznych osobach prawnych,
• dochody uzyskiwane z zagranicznych zakładów,
• przychody z najmu i dzierżawy nieruchomości położonych za granicą,
• zyski ze sprzedaży nieruchomości położonych za granicą.