Informacja na temat zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej

Z dniem 25 listopada 2018 r. w życie weszła ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. poz. 1629), która reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem osoby fizycznej, która we własnym imieniu wykonywała działalność gospodarczą, po jej śmierci.

Ustanowienie zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej ma służyć temu, aby przetrwała działalność gospodarcza osoby, która ją aktywnie prowadziła za życia. Rozwiązanie ma charakter tymczasowy. Ustanowienie zarządu sukcesyjnego służyć ma temu, aby w krytycznym momencie po odejściu przedsiębiorcy była osoba – albo można ją było szybko powołać – która zajmie się najpilniejszymi sprawami związanymi z kontynuowaniem działalności gospodarczej.

Zarządca sukcesyjny to podmiot ustanowiony przez przedsiębiorcę indywidualnego lub jego spadkobierców, którego zadaniem jest prowadzenie przedsiębiorstwa w spadku, a także wykonywanie czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, ale na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Od chwili śmierci przedsiębiorcy zarządca sukcesyjny wykonuje prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy wynikające z wykonywanej przez niego działalności gospodarczej oraz prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku.

Na zarządcę sukcesyjnego może być powołana jedynie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, i wobec której nie został orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
W ramach wykonywania swoich obowiązków zarządca sukcesyjny może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz brać udział w postępowaniach administracyjnych, podatkowych i sądowo-administracyjnych dotyczących tego przedsiębiorstwa.

W granicach swojego umocowania zarządca sukcesyjny może samodzielnie wykonywać jedynie czynności zwykłego zarządu. Do dokonania czynności przekraczających zwykły zarząd przedsiębiorstwa w spadku wymagana jest zgoda spadkobierców.
Co szczególnie istotne, zarządca sukcesyjny może wykorzystywać do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku zezwolenia, koncesje i licencje przysługujące dotąd zmarłemu przedsiębiorcy.

Jeżeli przedsiębiorca powoła za życia zarządcę sukcesyjnego, zarząd sukcesyjny zostanie, co do zasady, ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego
w ten sposób, że wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym. Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę oraz wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Przedsiębiorca powinien jednak pamiętać, że szczegółowe warunki pełnienia obowiązków przez zarządcę sukcesyjnego, w tym szczegółowy opis obowiązków, zakres czynności przekraczających zwykły zarząd, procedura uzyskiwania zgody spadkobierców na dokonanie czynności, wysokości oraz warunki wynagradzania, powinny być uregulowane w odrębnej umowie zawartej z zarządcą sukcesyjnym, której treść powinna zostać ukształtowana z uwzględnieniem indywidualnych uwarunkowań i potrzeb danego przedsiębiorstwa.

Zarządca sukcesyjny ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych za szkodę wyrządzoną spadkobiercom, zapisobiercy windykacyjnemu, małżonkowi przedsiębiorcy lub osobom trzecim na skutek nienależytego wykonywania obowiązków.

Przedsiębiorca może odwołać ustanowionego przez siebie zarządcę sukcesyjnego w każdym czasie w drodze pisemnego oświadczenia.
Po śmierci przedsiębiorcy, zarządca sukcesyjny może być odwołany za zgodą osób, którym łącznie przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku większy niż 1/2.