Meta wykorzysta dane użytkowników do trenowania sztucznej inteligencji – co warto wiedzieć?

Generatywna sztuczna inteligencja stanowi szczególny rodzaj technologii opartej na sztucznej inteligencji, której głównym celem jest tworzenie nowych treści – takich jak teksty, obrazy, dźwięki czy wideo – w odpowiedzi na instrukcje, zapytania lub inne formy interakcji ze strony użytkownika. W odróżnieniu od tradycyjnych baz danych, generatywna AI opiera swoje działanie na złożonych modelach komputerowych, które uczą się wzorców i zależności na podstawie ogromnych zbiorów danych wejściowych

Proces trenowania takich modeli wymaga przetwarzania miliardów jednostek danych, w tym również treści udostępnianych przez użytkowników w przestrzeni publicznej. Celem tego procesu jest stałe udoskonalanie działania systemów sztucznej inteligencji, takich jak chatboty, wirtualni asystenci, systemy rekomendacyjne czy generatory treści.

Jakie dane będą wykorzystywane przez Meta?

Meta Platforms oferująca platformy społecznościowe takie jak Facebook, Instagram czy Messenger poinformowała, że począwszy od dnia 27 maja 2025 r., będzie wykorzystywać publicznie dostępne informacje udostępniane przez użytkowników – w szczególności takie jak:

• publiczne posty,
• komentarze,
• zdjęcia,

oraz inne treści – w celu opracowywania, rozwijania oraz udoskonalania technologii opartych na sztucznej inteligencji. Oprócz danych publicznych, do trenowania systemów AI mogą być także wykorzystywane dane pochodzące z interakcji użytkownika z funkcjami sztucznej inteligencji oferowanymi przez Meta, w tym:

• treści wiadomości przesyłanych w ramach czatów AI,
• zapytania kierowane do funkcji sztucznej inteligencji,
• obrazy generowane przez Meta AI na żądanie użytkownika,
• inne informacje wskazane przez Meta jako przydatne do rozwijania systemów AI.

Na jakiej podstawie Meta przetwarza dane?

Meta nie będzie uzyskiwać osobnej zgody użytkowników na przetwarzanie powyższych danych, lecz powołuje się na tzw. prawnie uzasadniony interes administratora danych, wynikający z art. 6 ust. 1 lit. f RODO.

Zgodnie z RODO, przetwarzanie danych osobowych w oparciu o przesłankę prawnie uzasadnionego interesu dopuszczalne jest wyłącznie wówczas, gdy interes realizowany przez administratora danych lub osobę trzecią nie ma charakteru nadrzędnego względem interesów, podstawowych praw lub wolności osoby, której dane dotyczą, wymagających ochrony danych osobowych.

W kontekście przetwarzania danych osobowych na potrzeby opracowywania i rozwijania rozwiązań z zakresu sztucznej inteligencji, Europejska Rada Ochrony Danych (EROD) wyraziła stanowisko, że administratorzy danych mogą posługiwać się przesłanką prawnie uzasadnionego interesu jako podstawą przetwarzania, pod warunkiem przeprowadzenia trójstopniowego testu obejmującego:

• identyfikację prawnie uzasadnionego interesu realizowanego przez administratora lub stronę trzecią,
• analizę konieczności przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów,
• ocenę, czy prawnie uzasadnione interesy nie są podrzędne wobec interesów lub podstawowych praw i wolności osób, których dane dotyczą.

Prawo do sprzeciwu – narzędzie ochrony danych użytkownika

Z uwagi na fakt, że przetwarzanie danych osobowych przez Meta w kontekście opracowywania i rozwijania modeli generatywnej sztucznej inteligencji odbywa się w oparciu o prawnie uzasadniony interes administratora, każdej osobie, której dane dotyczą, przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu wobec takiego przetwarzania, zgodnie z art. 21 RODO. Złożenie skutecznego sprzeciwu zobowiązuje administratora danych do zaprzestania dalszego przetwarzania danych objętych tym sprzeciwem.

Dodatkowo użytkownik ma możliwość ograniczenia zakresu przetwarzania jego danych w sposób techniczny, poprzez zmianę ustawień prywatności na platformach należących do Meta. Ustawienie widoczności publikowanych postów, zdjęć oraz komentarzy jako „niepubliczne” powoduje, że treści te nie będą objęte zakresem danych wykorzystywanych przez Meta.

Tym samym, osoby korzystające z usług Meta mają realny wpływ na sposób, w jaki ich dane osobowe są przetwarzane – zarówno poprzez złożenie sprzeciwu, jak i poprzez dostosowanie ustawień prywatności, które mogą istotnie ograniczyć zakres danych wykorzystywanych do trenowania modeli sztucznej inteligencji.

Warto jednak zaznaczyć, że nawet skuteczne wniesienie sprzeciwu nie zawsze gwarantuje całkowite wyłączenie danych użytkownika z dalszego przetwarzania. Może dojść bowiem do sytuacji, w której dane te zostały udostępnione publicznie przez inną osobę, która nie skorzystała z przysługującego jej prawa do sprzeciwu.

Jak skorzystać z prawa do sprzeciwu wobec przetwarzania danych?

Aby skorzystać z prawa do wniesienia sprzeciwu, użytkownik powinien przesłać odpowiedni formularz, dostępny m.in. pod następującymi linkami:

• Facebook: https://www.facebook.com/help/contact/6359191084165019
• Instagram: https://help.instagram.com/contact/767264225370182

W sytuacji, gdy dane osobowe użytkownika zostały pozyskane przez Meta za pośrednictwem podmiotów trzecich, istnieje możliwość zgłoszenia odrębnego żądania dotyczącego ograniczenia lub wyłączenia ich przetwarzania.

Po skutecznym wniesieniu sprzeciwu, Meta przesyła użytkownikowi wiadomość e-mail z potwierdzeniem, że jego dane osobowe nie będą wykorzystywane w przyszłości do celów opracowywania ani doskonalenia modeli generatywnej sztucznej inteligencji.

Sprzeciw można wnieść w dowolnym momencie – również po dniu 26 maja 2025 r. Należy jednak mieć na uwadze, że w przypadku późniejszego skorzystania z tego prawa, dane osobowe mogły już zostać wykorzystane przez Meta, a ich całkowite usunięcie z tych systemów może być znacznie utrudnione lub technicznie niemożliwe.

Jakie jeszcze prawa przysługują użytkownikom?

Niezależnie od prawa do wniesienia sprzeciwu, każdemu użytkownikowi przysługują również inne uprawnienia przewidziane w RODO. Użytkownik ma prawo dostępu do swoich danych osobowych, co obejmuje możliwość uzyskania informacji, czy dane te są przetwarzane, w jakim celu, kto jest ich odbiorcą oraz jakie prawa przysługują osobie, której dane dotyczą.

Użytkownik może również żądać sprostowania danych nieprawidłowych lub nieaktualnych, a także – w przypadkach przewidzianych w art. 17 RODO – ich usunięcia (tzw. „prawo do bycia zapomnianym”). Przysługuje mu ponadto prawo do ograniczenia przetwarzania danych w określonych sytuacjach oraz prawo do przeniesienia danych osobowych do innego administratora.

W przypadku uznania, że dane osobowe są przetwarzane z naruszeniem przepisów RODO, użytkownik ma możliwość wniesienia skargi do właściwego organu nadzorczego. W Polsce funkcję tę pełni Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO).