Możliwe zmiany w przepisach o szacowaniu podstawy opodatkowania

Rada Ministrów pracuje nad obszernym projektem nowelizacji Ordynacji podatkowej w ramach którego, poza wprowadzeniem m.in. klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania, przewidziano zmianę przepisów dotyczących metod szacowania podstawy opodatkowania przez organy podatkowe.

Przepis, o którym mowa, czyli art. 23 § 3 Ordynacji podatkowej, w obecnym brzmieniu przewiduje zamknięty katalog metod szacowania przez organy podatkowe podstawy opodatkowania. Szacowanie może mieć miejsce np. w sytuacji nieprowadzenia przez podatnika ksiąg podatkowych.
Metody szacowania to, przykładowo, metoda porównawcza wewnętrzna (polegająca na porównaniu wysokości obrotów w tym samym przedsiębiorstwie za poprzednie okresy, w których znana jest wysokość obrotu) lub metoda remanentowa (polegająca na porównaniu wartości majątku przedsiębiorstwa na początku i na końcu okresu, z uwzględnieniem wskaźnika szybkości obrotu).

Organy podatkowe mogą na mocy art. 23 § 4 „w szczególnie uzasadnionych przypadkach” odstąpić od ich stosowania i oszacować podstawę opodatkowania w inny sposób, co wymaga uzasadnienia – w pierwszej kolejności powinny jednak stosować metody wymienione w ustawie. Projektowane brzmienie art. 23 § 3 przewiduje wprowadzenie do wyliczenia metod szacowania sformułowania „w szczególności”, co uczyni przedstawiony katalog jedynie przykładowym. Oznacza to, że organy podatkowe będą mogły stosować nie tylko metody wymienione w tym przepisie, lecz także dowolne metody szacowania wielkości podstawy opodatkowania, które nie zostały wymienione w przepisach Ordynacji podatkowej. W mocy pozostanie
art. 23 § 5, zgodnie z którym określenie podstawy opodatkowania w drodze oszacowania powinno zmierzać do określenia jej w wysokości zbliżonej do rzeczywistej podstawy opodatkowania, zaś organ podatkowy powinien każdorazowo uzasadnić wybór metody oszacowania.

Korzystną dla podatników zmianą będzie wprowadzenie w art. 23 § 2 zasady, w myśl której organ podatkowy odstąpi od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania także w przypadku, w którym w ogóle nie będą dostępne księgi podatkowe, lecz możliwe będzie ustalenie podstawy opodatkowania na mocy innych dowodów. Obecnie bowiem brak ksiąg podatkowych oznacza bezwzględną konieczność oszacowania przez fiskusa podstawy opodatkowania, bez względu na istnienie innych dowodów.

Zgodnie z treścią projektu, planowany termin wejścia w życie powyższych zmian to 1 czerwca 2015 roku.