Podatek od czynności cywilnoprawnych a przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej

Zmiana wspólnika w spółce osobowej bez PCC? Tak, to możliwe! Zgodnie z podejściem organów podatkowych przeniesienie ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej nie będzie opodatkowane podatkiem od czynności prawnych, jeżeli nastąpi na podstawie art. 10 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych („KSH”).

W interpretacji indywidualnej z dnia 11 marca 2022 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.337.2021.2.PB – przedstawiono stan faktyczny w którym przez spółkę z o.o. został nabyty ogół praw i obowiązków komandytariusza sp. z o.o. sp. k. na podstawie umowy przeniesienia ogółu praw i obowiązków komandytariusza („Umowa”). Zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawcy Umowa nie mieści się w katalogu z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych („Ustawa o PCC”).

Brzmienie art. 10 KSH i forma, w jakiej powinno nastąpić przeniesienie

Kwestia przeniesienia ogółu praw i obowiązków uregulowania jest w art. 10 KSH i zgodnie z jego treścią ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi i może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników – chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Formą przeniesienia może być zarówno umowa sprzedaży jak i w formie umowy nienazwanej, którą może być w szczególności umowa zawarta na podstawie art. 10 KSH.

Umowa zawarta w oparciu o art. 10 KSH a umowa sprzedaży zdefiniowana w kodeksie cywilnym – różnice

Umowa zawarta w oparciu o art. 10 KSH różni się od umowy sprzedaży zdefiniowanej w kodeksie cywilnym. Podstawową różnicą jest przyjęcie na siebie przez zawierającego umowę wspólnika obowiązków związanych z uczestnictwem w spółce, w tym udziału w stratach, czy powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej. Wskazuje to na szerszy zakres niż sama sprzedaż, której definicja zawarta w kodeksie cywilnym jest następująca:

„Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.”

Ponadto nie można traktować umowy zawartej na podstawie art. 10 KSH jako umowy zmiany spółki, wskazanej w katalogu czynności opodatkowanych zgodnie z art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC. Zmiany osobowe w zakresie wspólników nie stanowią zmiany umowy spółki.

Takie stanowisko potwierdzone zostało w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2021 r. nr 0111-KDIB2-2.4014.58.2021.2.MZ, w której prawidłowe stanowisko przedstawił Wnioskodawca, zgodnie z którym:

„(…) zmiana składu wspólników spółki osobowej w drodze zbycia „udziału spółkowego” nie jest zmianą umowy spółki. Zbycie ogółu praw i obowiązków zostało więc uregulowane inaczej niż przystąpienie do spółki (art. 32 KSH) czy też wystąpienie ze spółki (art. 58 KSH), które wymagają zmiany umowy spółki. Zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika ma charakter translatywny, co oznaczą, że na wspólnika przystępującego przechodzą one w takim samym zakresie, w jakim przysługiwały dotychczasowemu wspólnikowi.”

Brak PCC przy umowie nienazwanej

W uzasadnieniu interpretacji z dnia 27 maja 2021 r. nr 0111-KDIB2-3.4014.175.2021.1.MD organ podkreśla, że wprowadzony przez ustawodawcę enumeratywnie określony w art. 1 ust. 1 Ustawy o PCC katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych wyłącza możliwość opodatkowania niewskazanych w tym przepisie czynności. Zatem umowa nienazwana zawarta na podstawie art. 10 KSH nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W razie jakichkolwiek wątpliwości, Dział Prawa Podatkowego służy pomocą.