Podwyższenie alimentów – kiedy można wystąpić do sądu?

Życie składa się z nieustannych zmian. Dzieci rosną, chorują, rozwijają talenty sportowe, bądź się usamodzielniają. Natomiast dorośli awansują, tracą pracę, zakładają nową rodzinę, przeprowadzają się za granicę. Co w sytuacji, w której orzeczona na rzecz dziecka kwota alimentów dezaktualizuje się wobec zmian, które zaistniały w życiu dziecka, lub życiu rodzica zobowiązanego do płacenia alimentów na mocy wyroku sądu. Na szczęście przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO) przewidują możliwość zmiany wysokości orzeczonych alimentów.

Czym jest zmiana stosunków? 

Zgodnie z przepisami KRO (art. 138), w razie zaistnienia zmiany stosunków po stronie uprawnionego, czyli dziecka, lub zobowiązanego, czyli rodzica (od którego sąd zasądził alimenty na rzecz dziecka) można żądać podwyższenia alimentów. Do takiej zmiany stosunków należą, np. choroba dziecka wymagająca podjęcia stałego leczenia, rehabilitacji, comiesięcznego zakupu leków; konieczność korekcji zgryzu dziecka; rozpoczęcie uczęszczania do szkoły, czy też konieczność opłacania korepetycji ze względu na pogarszające się wyniki w nauce dziecka itd.

Jak sąd bada istotność zmiany? 

W toku postępowania o podwyższenie alimentów sąd bada, czy od chwili uprawomocnienia się ostatniego orzeczenia alimentacyjnego nastąpiła zmiana i czy ta zmiana jest istotna. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 16.12.1987 r.: „Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 kro należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego”
.

Sąd rozpoznający sprawę o podwyższenie alimentów porównuje koszty utrzymania dziecka oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego rodzica. W jaki sposób? Zazwyczaj pierwotne koszty utrzymania dziecka wskazane są w uzasadnieniu wyroku alimentacyjnego. Zatem bierze pod uwagę koszty, które istniały w chwili uprawomocnienia się poprzedniego wyroku alimentacyjnego z aktualnymi kosztami utrzymania dziecka. Jeżeli sąd uzna, że doszło do zmiany i ta zmiana jest na tyle istotna, że koniecznym jest podwyższenie alimentów, wydawany jest wyrok uwzględniający powództwo.

Pozew o podwyższenie alimentów – co powinien zawierać?

Należy pamiętać, że w pozwie musimy wskazać konkretną datę, z którą domagamy się zmiany wysokości alimentów. Bez takiego wskazania, alimenty w podwyższonej wysokości będą należne od chwili uprawomocnienia
się orzeczenia sądu. Co działa na naszą niekorzyść, zwłaszcza w przypadku przewlekłości postępowania.

Jeżeli chodzi o okres przed wytoczeniem powództwa, to żądanie podwyższenia świadczeń alimentacyjnych będzie możliwe, jeżeli odpowiednio to uzasadnimy. Musimy wykazać, że istnieją nadal potrzeby niezaspokojone lub że powstało zadłużenie osoby uprawnionej u osoby trzeciej, np. u członków rodziny lub przyjaciół. Samo bowiem żądanie podwyższenia świadczeń nie jest w swej istocie niczym innym, jak domaganiem się pewnego świadczenia dodatkowego w stosunku do tego, które już wynika z poprzedniego wyroku. W związku z czym, takie świadczenie dodatkowe musi podlegać tym samym prawidłom, co świadczenie pierwotne.

Opłaty przy wytoczeniu powództwa

Warto wspomnieć jeszcze o kosztach związanych z wytoczeniem powództwa. Co do zasady podczas składania pozwu należy wznieść stosowaną opłatę sądową oraz opłatę skarbową (w razie ustanowienia w sprawie profesjonalnego pełnomocnika). Aczkolwiek pozew o podwyższenie alimentów jest wolny od opłat. Warunkiem zwolnienia z opłat jest jednak to, by dziecko zamieszkiwało na stałe z reprezentującym go rodzicem, który wnosi pozew w jego imieniu dziecka.

Podsumowanie

Artykuł zawiera jedynie schemat działania i ogólne informacje na temat instrumentów prawnych umożliwiających wystąpienie o podwyższenie alimentów. Każdy historia jest inna i wymaga indywidualnego podejścia do sprawy, dlatego warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem przed podjęciem dalszych kroków prawnych.