Podział majątku w praktyce. Co musisz wiedzieć o podziale majątku?

Zawierając związek małżeński, pełni wiary w to, że sakramentalne „tak” połączy nas z małżonkiem aż do końca naszych dni, niejednokrotnie zapominamy, że wspólnota małżeńska dotyczy również kwestii finansowych. O ile nie zdecydowaliśmy się na zawarcie umowy o rozdzielność majątkową, z chwilą zawarcia małżeństwa polskie prawo przewiduje wspólność majątkową. Co to oznacza w praktyce i jak wygląda podział majątku wspólnego?

Wspólność majątkowa – informacje ogólne

Co do zasady, po zawarciu małżeństwa, wszystko co nabywamy w jego trakcie staje się wspólne – nieruchomości, samochody, dzieła sztuki, akcje, a nawet środki pochodzące z tytułu wynagrodzenia za pracę czy dochód z prowadzonej działalności. Nie ma przy tym znaczenia, czy małżonkowie posiadają wspólny rachunek bankowy, czy nie. Nie ma również znaczenia jak małżonkowie porozumieją się, co do partycypowania w kosztach prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego. W razie podziału majątku zasadą jest, że wszystko, co zostało zgromadzone w trakcie trwania małżeństwa dzielone jest po połowie dla każdego.

Podział majątku – wyzwania

Temat podziału jest tematem niezwykle szerokim i skomplikowanym. Poczynając od ustalenia, co wchodzi w skład wspólnego majątku, a co z niego jest wyłączone (np. składniki, które zostały nabyte co prawda w trakcie trwania małżeństwa, ale należą do majątku osobistego). Następnie, jak wycenić te składniki (np. jaką datę przyjąć). Kończąc na ustaleniu nierównych udziałów a także rozliczeniu nakładów z majątku osobistego na wspólny i wspólnego na osobisty.

W niniejszym artykule chcielibyśmy zwrócić uwagę na fundamentalne zagadnienie. Kiedy dokonanie podziału majątku dorobkowego jest w ogóle możliwe?

Kiedy można dokonać podziału majątku dorobkowego?

Istnieje błędne przekonanie, że podziału majątku można dokonać wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania rozwodowego. Nie jest to prawda. Podziału majątku można dokonać zarówno po rozwodzie, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Wymogiem jest posiadanie rozdzielności majątkowej (czy to orzeczonej wyrokiem sądu rejonowego w sprawie o ustanowienie rozdzielności, czy to poprzez zawarcie zgodnej umowy o rozdzielność u notariusza, czy po przeprowadzeniu postępowania rozwodowego – wyrok rozwodowy równoznaczny jest z ustanowieniem rozdzielności majątkowej).

W jaki sposób można przeprowadzić podział majątku?

Podziału majątku można dokonać:

• sądownie – wniosek co do zasady podlega opłacie 1000 zł lub 300 zł w razie, gdyby aktualni lub byli małżonkowie byli zgodni, co do sposobu podziału; wniosek składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków. Na pierwszy termin rozprawy czeka się (w zależności od apelacji) od 3 miesięcy do nawet niekiedy 1 roku.
• u notariusza – umowa podlega opłacie proporcjonalnej w zależności od wartości majątku, zawarcie umowy przed notariuszem jest równoznaczne z dokonaniem podziału majątku.

Sądowy podział majątku – kluczowe informacje

Istotnym jest, że w toku postępowania sądowego (zakładając, że pozostajemy w sporze z drugim małżonkiem) sąd z urzędu bada skład majątku i jego wartość. Przy czym skład majątku wspólnego sąd ustala na dzień ustanowienia rozdzielności a wartość na dzień orzekania. Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że w toku sprawy sądowej sąd ma ustawowy obowiązek wystąpienia do stosownych organów, jednostek bankowych itd. celem pozyskania dokumentów, np. spisu rachunków bankowych posiadanych przez małżonków na dzień ustanowienia rozdzielności, a także ustalenia salda tychże kont na datę rozdzielności. Obowiązek ten realizuje w razie, gdyby pojawiły się wątpliwość lub w razie, gdyby strona nie chce przedstawić stosownych dokumentów.

Biorąc pod uwagę możliwości sądu w sprawie o podział majątku niezwykle ważnym jest, aby strona zakreślała swoje żądania w sposób możliwie precyzyjny. Strona powinna mieć świadomość faktycznych wartości składników majątku – dzięki czemu będzie miała możliwość reagować na działania przeciwnika a także sądu. Właśnie dlatego na co dzień współpracujemy z rzeczoznawcami i analitykami finansowymi, którzy dokonują na rzecz naszych klientów, np. wycen nieruchomości. Ponadto nieocenieni przy tego typu sprawach są także biegli rewidenci, którzy wspierają naszych prawników w dokonywaniu szczegółowych wyliczeń lub podważaniu opinii biegłych.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

W serii artykułów dotyczących podziału majątku postaramy się przedstawić Państwu krok po kroku etapy tegoż postępowania i wyjaśnić najważniejsze kwestie. W kolejnym artykule z serii Podział majątku w praktyce szczegółowo przedstawimy Państwu informacje na temat tego: co, kiedy, jak i dlaczego wchodzi w skład majątku wspólnego.