Rezydencja podatkowana Malcie

Najważniejszym krokiem, jaki trzeba podjąć w celu rzeczywistej zmiany rezydencji podatkowej, jest dokonanie zmiany ośrodka interesów osobistych (rodzina, aktywność społeczna, polityczna, kulturalna, obywatelska, przynależność do organizacji/klubów itp.) i ekonomicznych (miejsce prowadzenia działalności zarobkowej/gospodarczej, źródło dochodów, zasiadanie w organach zarządczych osób prawnych, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy itp.).

Kluczowym zagadnieniem jest zmiana miejsca zamieszkania pod względem faktycznym tj. osobowym wraz z rodziną. Ta wiąże się z wynajęciem lub nabyciem nieruchomości w docelowym kraju, opłacaniem lokalnych rachunków i przebywaniem na terenie innego kraju co najmniej 183 dni w roku podatkowym, czyli kalendarzowym (w rozumieniu pobytu zgodnie z nowym centrum interesów życiowych i gospodarczych).

Ponadto zgodnie z polskimi regulacjami i interpretacjami podatkowymi rekomendowane jest:

• wyrejestrowanie się z wszelkich organizacji politycznych, kulturalnych, społecznych, również z opieki zdrowotnej;
• zabranie ze sobą bądź wyzbycie się (sprzedaż, wyrejestrowanie), ruchomości, których jest się właścicielem;
• wyzbycie się (np. sprzedaż lub wynajem) nieruchomości. Co do zasady bycie właścicielem nieruchomości nie ma wpływu na samą zmianę rezydencji (Interpretacja indywidualna z dnia 24 kwietnia 2009 r., IPPB4/415-94/09-2/JS) – chodzi bowiem o to, by nie była aktualnym i dostępnym miejscem zamieszkania podatnika. Zdecydowanie najbardziej rekomendowana jest sprzedaż nieruchomości, wynajmowanie nieruchomości pociąga za sobą bowiem ograniczony obowiązek podatkowy co oznacza, że przychód z wynajmu nieruchomości położonej na terytorium RP, będzie musiał być rozliczany w kraju jej położenia;
• rozwiązanie (jeśli istnieje) umowy o pracę;
• zamknięcie działalności gospodarczej;
• rezygnacja z funkcji pełnionych w zarządach spółek/innych podmiotów, przy czym posiadanie udziałów/akcji nie ma wpływu na zmianę rezydencji podatkowej;
• posiadanie rachunków bankowych w Polsce lub spłacanie kredytów, również nie wpływa na zmianę rezydencji podatkowej, jednak tak jak w przypadku nieruchomości, należałoby pozbyć się lokalnych zobowiązań finansowych oraz pozamykać rachunki bankowe i przetransferować środki pieniężne na konto w innym państwie;
• wymeldowanie się z miejsca stałego zameldowania – generalnie meldunek nie ma wpływu na zmianę rezydencji, gdyż głównym kryterium jest miejsce zamieszkania, nie miejsce zameldowania, jednak rekomendowane jest wymeldowanie się z polskiego adresu;
• opcjonalnie (nie jest to konieczne), przed wyjazdem można złożyć do Urzędu Skarbowego, w którym podatnik rozliczał się do tej pory, zgłoszenie o zmianie miejsca zamieszkania na odpowiednim formularzu – ZAP-3, w takim zgłoszeniu jednak należy podać nowe miejsce zamieszkania;
• zmiana ośrodka interesów życiowych następuje wraz z wyjazdem z terytorium kraju w celu zmiany miejsca zamieszkania, tj. zmiany kraju stałego pobytu;
• wskazane jest jak najbardziej szczegółowe udokumentowanie pobytu w nowym krajem rezydencji (m.in. umowa najmu nieruchomości, rachunki za związane z opłatami za tę nieruchomość, korespondencja z urzędowymi organami państwa rezydencji, inne rachunki związane z przebywaniem na miejscu);
• podawanie we wszelkiej korespondencji zagranicznego adresu zamieszkania – zwłaszcza w sprawach urzędowych;
• w przypadku zmiany kraju zamieszkania w trakcie roku podatkowego, należy pamiętać o złożeniu deklaracji PIT do 30 kwietnia następnego roku kalendarzowego, która dzieli się na dwa okresy – do momentu wyjazdu całość dochodów, powinna być rozliczona w Polsce, a od momentu wyjazdu, tylko dochody uzyskane na terytorium RP (np. z wynajmu nieruchomości czy zaległego wynagrodzenia za pracę itp.);
• należy uzyskać certyfikat rezydencji podatkowej w kraju, do którego przenosi się centrum interesów osobistych i gospodarczych, przy jego wydaniu organ zagraniczny dokona weryfikacji, czy dana osoba faktycznie nabyła rezydencję danego państwa poprzez sprawdzenie, czy podatnik mieszka w danym kraju – nabył lub wynajął nieruchomość np. poprzez weryfikację umowy najmu, a także skąd pochodzą jego dochody  – zazwyczaj poprzez weryfikację wpływów na rachunek w ciągu trzech miesięcy przed złożeniem wniosku o uzyskanie rezydencji, które mogą pochodzić również np. z darowizny;
• opcjonalnie, można również wystąpić z wnioskiem o interpretację podatkową, w którym należy opisać dokładnie zdarzenie przyszłe i opisać swoje stanowisko odnośnie zmiany rezydencji, uzyskanie takiej interpretacji jest swego rodzaju ochroną w przypadku ewentualnego kwestionowania przez polskie organy podatkowe zmiany rezydencji podatkowej.

Rezydencję podatkową osób fizycznych na Malcie reguluje ustawa o podatku dochodowym, która w art. 2 wskazuje: 

„Rezydent na Malcie” w odniesieniu do osoby fizycznej oznacza osobę, która mieszka na Malcie, z wyjątkiem okresowych nieobecności, które są uzasadnione zgodnie z twierdzeniem takiej osoby.

Rezydencja podatkowa osoby fizycznej na Malcie wymaga zatem stałego pobytu, z przerwami, które pozwalają nadal określić stałe miejsce zamieszkania na Malcie. Istotne jest negatywne oświadczenie dotyczące tego, że dana osoba nie zamierza przebywać poza Maltą dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym.”

Zatem pewną granicą czasową jest pobyt na Malcie przez minimum pół roku w ciągu roku poprzedzającego dokonanie oceny ewentualnej rezydencji. Rezydent nie musi przebywać na Malcie w sposób ciągły. Może na nią przybyć kilkukrotnie, ale łącznie w ciągu roku powinien przebywać na Malcie ponad 183 dni.

Następujące czynniki, są brane pod uwagę przy weryfikacji przesłanek niezbędnych do uzyskania statusu rezydenta podatkowego na Malcie: 

• Miejsce zamieszkania;
• Rzeczywiste przebywanie na Malcie dłużej niż 183 dni;
• Regularność oraz częstotliwość wizyt;
• Zamiar pozostawania na Malcie;
• Więzi urodzenia;
• Więzi o charakterze rodzinnym;
• Więzi o charakterze biznesowym.

Maltański system prawny przewiduje cztery rodzaje rezydencji podatkowej, którą mogą uzyskać cudzoziemcy: 

• “Ordinary residence” – tzw. rezydencja zwykła, najkorzystniejszy i najczęściej rekomendowany rodzaj rezydencji podatkowej, dzięki któremu osoba fizyczna może uzyskać maltański numer NIP. Jest to niezwykle istotne z uwagi na przepisy dotyczące spółek zagranicznych kontrolowanych (“CFC – Controlled Foreign Company”) oraz standardy raportowania (“CRS – Common Reporting Standard”). Koncepcja CFC) polega na konieczności uwzględniania i opodatkowania przez polskiego podatnika, posiadającego nieograniczony obowiązek podatkowy, dochodów pochodzących z kontrolowanego przez tego podatnika podmiotu powiązanego (spółki, fundacji), mającego siedzibę w tzw. raju podatkowym lub też w określonych przypadkach na terenie UE; celem regulacji CFC jest przede wszystkim wykluczenie sytuacji, w której polski podatnik transferuje dochody do podmiotu powiązanego, mającego siedzibę w kraju stosującym niski poziom opodatkowania lub całkowite zwolnienie z opodatkowania; polskich podatników obowiązuje nieograniczony obowiązek podatkowy odnoszący się do dochodów uzyskiwanych na całym świecie., na Malcie natomiast w odniesieniu do dochodów osób fizycznych, obowiązuje zasada terytorialności, zgodnie z którą nie płacą one podatku od dochodów uzyskanych ze źródeł leżących poza terytorium Malty, a obowiązek podatkowy powstaje tylko jeśli dochód zostanie otrzymany na Malcie lub zostanie przenisiony do majątku gromadzonego na Malcie.
• “Permanent residence” – Obywatele Unii Europejskiej, Szwajcarii a także mieszkańcy Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą ubiegać się o tzw. stałą rezydencję na Malcie na podstawie stałego, legalnego pobytu na Malcie trwającego co najmniej 5 lat. Osoby ubiegające się o uzyskanie takiego rodzaju rezydencji podatkowej na Malcie, nie powinny przebywać poza jej terytorium dłużej niż 6 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego.
• “Long-term residence” – Osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej mogą starać się o rezydencję długoterminową,o ile przebywają na Malcie legalnie i nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat. Wnioskodawcy ubiegający się o ten typ rezydencji nie powinni opuszczać terytorium Malty na dłużej niż 6 miesięcy w ciągu jednego roku kalendarzowego, a łącznie – w ciągu
  tych 5 lat – nie dłużej niż 10 miesięcy;
• “Temporary residence” – o taki rodzaj rezydencji mogą ubiegać się tylko w indywidualnych przypadkach osoby niebędące obywatelami Unii Europejskiej, które przebywają na Malcie dłużej niż 3 miesiące.

Procedura uzyskania maltańskiej rezydencji podatkowej (tzw. “ordinary residence”) wymaga następujących krajów: 

• udowodnienie posiadania ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość, uprawniającego do przekroczenia maltańskiej granicy; w praktyce polega na dysponowaniu notarialnie poświadczoną kopią paszportu;
• założenie lub posiadanie konta bankowego, na którym będą weryfikowalne wpływy przynajmniej z trzech miesięcy poprzedzających złożenie wniosku o uzyskanie zagranicznej rezydencji podatkowej, na podstawie których można stwierdzić, że dana osoba jest w stanie utrzymać siebie i domowników, przy czym akceptowalne są także dochody z darowizny lub dochody pasywne; ponadto natura tych wpływów nie powinna uniemożliwiać przebywania na Malcie przez co najmniej 183 dni w roku;
• przygotowanie wyciągu z w/wkonta w języku angielskim lub przetłumaczonego przysięgle na język angielski;
• uzyskanie lokalnego, waznego ubezpieczenia zdrowotnego, obejmującegoubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, na wypadek zdiagnozowania jakiejkolwiek choroby oraz od wszystkich innych ryzyk, które musi być wydane i poświadczone przez ubezpieczyciela zarejestrowanego na Malcie, a także musi obejmować osoby pozostające na utrzymaniu wnioskodawcy;
• potwierdzenie posiadania prawa do nieruchomości na cele mieszkaniowe, która stanowi centrum interesów życiowych wnioskodawcy tj. zakupu lub wynajmu lokalnej nieruchomości; przy czym w przypadku wynajmu mieszkania/domu, równowartość miesięcznego czynszu najmu powinna wynosić – ok. 800 – 1.000 EUR, tak aby minimalny roczny koszt najmu wynosił minimum 9.600 EUR, natomiast w przypadku zakupu nieruchomości jej wartość nie powinna być niższa niż 275.000 EUR;
• niezbędne są także osobiste wizyty we właściwym urzędzie przy złożeniu wniosku o uzyskanie rezydencji podatkowej i odbiorze certyfikatu rezydencji, które są przeprowadzane w jednym z języków urzędowych obowiązujących na Malcie (maltański lub angielski);
• “opinia” o osobie wnioskującej o status rezydenta w formie apostillowanego I przysięgle przetłumaczonego dokumentu,, którym zazwyczaj jest zaświadczenie o niekaralności z kraju wcześniejszego stałego pobytu.

Rozpatrzenie wniosku o uzyskanie rezydencji podatkowej na Malcie trwa około 5-6 tygodni, choć z uwagi na specyficzne okoliczności związane z indywidualną sytuacją aplikującego, termin ten może ulec wydłużeniu.