Spółki zagraniczne: Spółka w Szwajcarii

Szwajcarskie spółki handlowe są regulowane przez ustawę z dnia 30 marca 1911 roku o zobowiązaniach, zmieniającą szwajcarski kodeks cywilny.
Wśród szwajcarskich spółek można wyróżnić dwie podstawowe formy prawne posiadające osobowość prawną:

• Gesellschaft mit beschränkter Haftung, GmbH – (limited liability company) – odpowiednik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
• Aktiengesellschaft, AG –  (stock-joined company, company limited by shares) –  odpowiednik spółki akcyjnej.

W szwajcarskim ładzie prawnym podstawowym podmiotem operacyjnym są spółki akcyjne ze względu na swoją elastyczność i wszechstronność. Ponadto spółki GmbH obarczone są wieloma sformalizowanymi wymogami odnośnie czynności korporacyjnych w przeciwieństwie do spółki AG.

Zakładanie spółki GmbH

Założenie spółki GmbH wymaga formy aktu notarialnego, a osobowość prawną nabywa z momentem wpisu do Rejestru Handlowego. Przed wpisem do Rejestru Handlowego odpowiedzialność za działania i zobowiąznaia spółki GmbH w organizacji ponoszą z nią solidarnie wszyscy Wspólnicy. W Rejestrze Handlowym ujawniane są takie dane wspólników jak: imię i nazwisko, adres i miejsce urodzenia, a także liczba i wartość nominalna posiadanych udziałów.

Umowa spółki GmbH musi zawierać postanowienia dotyczące:

1. firmy i siedziby spółki;
2. powołania organów spółki;
3. przedmiotu działalności spółki;
4. wysokości kapitału zakładowego oraz liczby i wartości nominalnej wpłaty na kapitał;
5. formy komunikacji zewnętrznej spółki (ogłoszeń).

Szwajcarska spółka GmbH, w której uczestniczy jedna lub więcej osób fizycznych bądź prawnych, posiada odrębną osobowość prawną i odpowiada za swoje zobowiązania. Wspólnicy spółki GmbH nie odpowiadają za jej zobowiązania swoim prywatnym majątkiem, a ich odpowiedzialność ograniczona jest w praktyce do wysokości wkładów wniesionych na pokrycie obejmowanych udziałów.

Spółka GmbH musi posiadać kapitał zakładowy w wysokości
przynajmniej 20.000.00 CHF, z czego cała suma musi być zdeponowana
na jej koncie bankowym przed założeniem spółki. Możliwe jest także wniesienie wkładu rzeczowego do spółki GmbH (aport). Jego wartość musi zostać oszacowana przez biegłego rzeczoznawcę i musi stanowić równowartość przynajmniej 20.000 CHF.
Jeden udział w kapitale zakładowym spólki GmgH musi mieć wartość nominalną co najmniej CHF 100. Ponadto spółka GmbH zobowiązana jest prowadzić księgę udziałów. Przy podwyższeniu kapitału istnieje prawo poboru – analogiczne jak w spółce akcyjnej.

Spółka GmbH ma charakter korporacji zamkniętej, niedopuszczalna jest oferta publiczna udziałów tej spółki. Umowa spółki GmbH może także przewidywać utworzenie certfikatów podziałowych (sharing certificate) dotyczących zysków, do których odpowiednio stosuje się przepisy o spółce akcyjnej.

Organy spółki szwajcarskiej GmbH

Organami spółki GmbH jest Zgromadzenie Wspólników i Rada Dyrektorów (Dyrektorzy Zarządzający). Ponadto spółka GmbH jest zobowiązana wybrać organ obrachunkowy (Komisję Rewizyjną), z którego może zrezygnować ze względów ściśle wymienionych w przepisach. Najwyższym organem spółki jest Zgromadzenie Wspólników, które powołuje i odwołuje Dyrektorów Zarządzający, z których każdy ma prawo do reprezentowania spółki GmbH. Co do zasady wszyscy wspólnicy odpowiedzialni są za zarządzanie spółką (chyba, że umowa spółki określa inne zasady jej zarządzania). Konieczne jest jednak powołanie co najmniej jednego Dyrektora zarządzającego, który – oprócz uprawnienia do reprezentacji spółki – wykonuje wszelkie czynności niezastrzeżone w przepisach prawa lub umowie spółki do kompetencji zgromadzenia wspólników. Dyrektorem zarządzającym może być wyłącznie osoba fizyczna, mająca miejsce zamieszkania w Szwajcarii. Statut może zawierać alternatywne postanowienia dotyczące sposobu reprezentacji, ale co najmniej jeden Członek Zarządu musi być upoważniony do reprezentowania spółki GmbH.

Zakładanie spółki AG

Szwajcarska spółka akcyjna jest osobą prawną, która odpowiada za swoje zobowiązania i może zostać zawiązana w każdym celu prawnie dopuszczalnym przez jedną lub więcej osób fizycznych bądź prawnych. Statut spółki AG wymaga formy aktu notarialnego, która nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do Rejestru Handlowego. Akcjonariusze spółki AG są zobowiązani jedynie do wypełniania obowiązków określonych w statucie i nie ponoszą osobistej odpowiedzialności za jej zobowiązania.

Statut spółki AG powinien zawierać:

1. firmę i siedzibę;
2. przedmiot działalności;
3. łączny kapitał zakładowy i zakres, w jakim jest on opłacony;
4. liczbę, wartość nominalną i rodzaje akcji;
5. tryb zwoływania walnych zgromadzeń i prawa głosu akcjonariuszy;
6. organy zarządzające i kontrolne;
7. formę komunikacji zewnętrznej (ogłoszeń)”.

Minimalny kapitał zakładowy spółki AG wynosi 100.000 CHF i musi być wpłacony w 20% (1/5), ale w kwocie nie niższej niż 50.000 CHF. Jedna akcja może mieć wartość minimalną 0.01 CHF. Kapitał zakładowy musi być zdeponowany na rachunku bankowym przed założeniem spółki AG. Akcje mogą zostać pokryte wkładem pieniężnym jak i niepieniężnym (przy spełnieniu dodatkowych warunków, m.in takich jak badanie przez audytora). Ponadto akcje mogą być uprzywilejowane. W szczególności uprzywilejowanie może dotyczyć dywidendy, dywidendy kumulacyjnej, udziału w środkach pozostałych po likwidacji, prawa poboru w przypadku emisji nowych akcji. Każdemu akcjonariuszowi przysługuje proporcjonalnie prawo do nowo wyemitowanych akcji, w proporcji jaka odpowiada jego dotychczasowemu udziałowi w kapitale zakładowym. Uchwała walnego zgromadzenia o podwyższeniu kapitału zakładowego może unieważnić prawo poboru tylko z ważnego powodu.
5 % rocznego zysku społki AG należy przeznaczyć na kapitał zapasowy, dopóki nie będzie równy kwocie 20 % wpłaconego kapitału zakładowego.

Spółka może emitować akcje imienne i jest zobowiązana do prowadzenia księgi akcji imiennych, zawierającej dane osób uprawnionych z tych akcji. Rejestr akcji jest prowadzony elektronicznie. Nie mogą być one opłacone poniżej wartości nominalnej, muszą być obejmowane bezwarunkowo. Zasadą jest zbywalność akcji, przy czym statut akcji może zawierać wymóg wyrażenia zgody spółki na zbycie jej akcji. Ponadto zbycie akcji spółki AG nie wymaga formy aktu notarialnego, ani podpisu poświadczonego notarialnie.

Organy spółki szwajcarskiej AG

Organami spółki AG jest Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy i Rada Dyrektorów (Dyrektorzy Zarządzający). Ponadto spółka AG jest zobowiązana wybrać organ obrachunkowy (Komisję Rewizyjną), z którego może zrezygnować ze względów ściśle wymienionych w przepisach.

Walne zgromadzenie można uznać za najwyższy organ spółki AG, na którego forum akcjonariusze mogą wpływać na funkcjonowanie samej spółki. Wpływają chociażby na funkcjonowanie jej organów, treść statutu, korzyści lub obciążenia finansowe związane z uczestnictwem w spółce,
plany dotyczące prowadzonej działalności, plany dotyczące majątku spółki.

W szczególności do kompetencji Walnego Zgromadzenia należą:

1. ustalanie treści i zmiana umowy spółki;
2. wybór Członków Rady Dyrektorów (Dyrektorów Zarządzających) i audytorów zewnętrznych;
3. zatwierdzanie sprawozdania Rady Dyrektorów i skonsolidowanych sprawozdań finansowych;
4. zatwierdzanie rocznych sprawozdań finansowych oraz uchwał o przeznaczeniu zysku, w szczególności ustalanie dywidendy i udziałów w zyskach wypłacanych członkom zarządu;
5. odwoływanie Członków Rady Dyrektorów (Dyrektorów Zarządzających);
6. podejmowanie uchwał w sprawach zastrzeżonych ustawą lub statutem dla walnego zgromadzenia.

Spółkę AG reprezentuje Rada Dyrektorów składająca się z jednego lub więcej członków, powoływanych na 3-letnią kadencję, przy czym statut spółki AG może określać jednak inny okres kadencji, nie dłuższy niż 6 lat. Każdy członek rady dyrektorów ma prawo do reprezentacji spółki, chyba że statut stanowi inaczej. Co najmniej jeden członek rady dyrektorów, uprawniony do reprezentacji spółki AG, powinien posiadać miejsce zamieszkania w Szwajcarii.

W spółkach AG publicznych oraz spółkach AG spełniających określone kryteria (suma bilansowa wynosząca min. 20.000.000 CHF lub przychody ze sprzedaży 40.000.000 CHF mln franków lub 250 etatów średniorocznie), niezbędne jest także powołanie zewnętrznego Audytora.

Zagadnienia podatkowe 

Dochody osób prawnych z siedzibą na terytorium Szwajcarii podlegają opodatkowaniu w Szwajcarii na poziomie federalnym, kantonalnym oraz lokalnym. W związku z powyższym spółki zarejestrowane w którymkolwiek z 26 szwajcarskich kantonów są zobowiązane do zapłaty federalnego podatku dochodowego w wysokości 8,5%. Jednocześnie szwajcarskie prawo podatkowe przewiduje możliwość dokonywania odliczeń od przychodów, w związku z którymi efektywna stawka podatku dochodowego wynosi 7,83%. Wraz z wejściem w życie TRAF z dniem
1 stycznia 2020 roku,  zniesiono specjalne kantonalne systemy podatkowe (np. systemy dotyczące spółek holdingowych, spółek z siedzibą, spółek mieszanych). Jednocześnie większość kantonów obniżyła lub obniży swoją stawkę podatku CIT, uzyskując efektywną stawkę podatku od około 12% do 15%.

Opodatkowanie na poziomie kantonów oraz gmin może być wyrażone stawką liniową lub stawkami progresywnymi, jak również ustalanymi corocznie mnożnikami. Poszczególne kantony mogą przewidywać uprzywilejowane zasady opodatkowania określonych źródeł dochodu lub określonych podmiotów.

Zasadniczo, łączne efektywne opodatkowanie w Szwajcarii na poziomie federalnym, kantonalnym i lokalnym kształtuje się na poziomie między 12%, a 24%. Najkorzystniejsze zasady opodatkowania dochodów od osób prawnych przewidują kantony Zug, Schwytz, Lucerna, Obwalden, Appenzell i Nidwalden.

Dywidendy oraz zyski kapitałowe otrzymywane przez szwajcarskie spółki z tytułu udziału  w spółkach krajowych lub zagranicznych co do zasady podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Jednakże w przypadku, gdy udział spółki szwajcarskiej w spółce zależnej wynosi co najmniej 10%, lub jego wartość rynkowa wynosi co najmniej 1 mln CHF,
taki dochód może podlegać zwolnieniu partycypacyjnemu („participation exemption”). W odniesieniu do zysków kapitałowych zwolnienie partycypacyjne przysługuje podatnikom, którzy posiadają minimalną wartość udziału w spółce zależnej co najmniej przez rok.

Jednocześnie, spółki w dalszym ciągu podlegają opodatkowaniu federalnym podatkiem dochodowym wynoszącym 7,83% jedynie od pozostałych dochodów, np. odsetek, należności licencyjnych lub wynagrodzenia z tytułu usług zarządzania.

Na podstawie umowy zawartej między Konfederacją Szwajcarską, a Unią Europejską, dywidendy, odsetki i należności licencyjne wypłacane przez spółkę kapitałową z siedzibą w Szwajcarii do spółki mającej siedzibę na terytorium państwa członkowskiego UE, która posiada co najmniej 25% udziałów w spółce szwajcarskiej, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem u źródła. Zasada ta ma zastosowanie również w odniesieniu do ww. dochodów pasywnych wypłacanych z państw unijnych do Szwajcarii.